エレファント・ビジュアライザー調査記録

ビジュアルプログラミングで数式の変形を表すことを考えていくブロクです。

エレファントな群とリー代数(2)

モノイドの左逆元・右逆元

 (M, \cdot, e) をモノイド( e単位元)とします。

  • (L)  x \in M に対して、 x_L \cdot x = e であるような  x_L x の左逆元と呼びます。
  • (R)  x \in M に対して、  x \cdot x_R = e であるような  x_R x の右逆元と呼びます。

 x \in M が左逆元  x_L と右逆元  x_R を持つならば、 x_L = x_R となります。
[証明]
(L)より  (x_L \cdot x) \cdot x_R = e \cdot x_R = x_R
(R)より  x_L \cdot (x \cdot x_R) = x_L \cdot e = x_L
よって結合法則より  x_R = e \cdot x_R = (x_L \cdot x) \cdot x_R = x_L \cdot (x \cdot x_R) = x_L \cdot e = x_L
[証明終わり]

これも「マグマの左単位元・右単位元」と同様に変形していくことができます。 M \{x, x_L, x_R, e\} で生成された自由マグマとします。書き換え規則は \begin{cases}
\rho_{1} & = & ( & x, y, z & \mapsto & (x \cdot y) \cdot z & \to & x \cdot (y \cdot z) & ) \\
\rho_{2} & = & ( & x, y, z & \mapsto & x \cdot (y \cdot z) & \to & (x \cdot y) \cdot z & ) \\
\rho_{3} & = & ( & x & \mapsto & e \cdot x & \to & x & ) \\
\rho_{4} & = & ( & x & \mapsto & x & \to & e \cdot x & ) \\
\rho_{5} & = & ( & x & \mapsto & x \cdot e & \to & x & ) \\
\rho_{6} & = & ( & x & \mapsto & x & \to & x \cdot e & ) \\
\rho_{7} & = & ( & & \mapsto & x_L \cdot x & \to & e & ) \\
\rho_{8} & = & ( & & \mapsto & e & \to & x_L \cdot x & ) \\
\rho_{9} & = & ( & & \mapsto & x \cdot x_R & \to & e & ) \\
\rho_{10} & = & ( & & \mapsto & e & \to & x \cdot x_R & ) \\
\end{cases} となります。2段階まで変形を行った結果は \begin{cases}
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{3}} & x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot (e \cdot x_L) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & (e \cdot e) \cdot x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot (e \cdot x_L) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot (x_L \cdot e) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{4}} & (e \cdot x_L) \cdot e \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{4}} & x_L \cdot (e \cdot e) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{5}} & x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & (e \cdot x_L) \cdot e \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & (e \cdot e) \cdot x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & e \cdot (x_L \cdot e) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{6}} & (x_L \cdot e) \cdot e \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{6}} & (x_L \cdot e) \cdot e \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot (e \cdot e) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{8}} & (x_L \cdot x) \cdot x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{8}} & x_L \cdot (x_L \cdot x) \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{4}} & e \cdot x_L & \xrightarrow{\rho_{10}} & (x \cdot x_R) \cdot x_L \\
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{10}} & x_L \cdot (x \cdot x_R) \\
\end{cases} となります。多すぎるので、5段階まで変形を行った結果を一つだけ書くと \begin{matrix}
x_L & \xrightarrow{\rho_{6}} & x_L \cdot e & \xrightarrow{\rho_{10}} & x_L \cdot (x \cdot x_R) & \xrightarrow{\rho_{2}} & (x_L \cdot x) \cdot x_R & \xrightarrow{\rho_{7}} & e \cdot x_R & \xrightarrow{\rho_{3}} & x_R \\
\end{matrix} となって、上記の証明の結果が得られます。このとき \begin{cases}
X_1 = \{x_1\}, & σ_1 : X_1 \to M[X_1], & σ_1(x_1) = x_L ; \\
X_2 = \{ \} ; \\
X_3 = \{x_3, y_3, z_3\}, & σ_3 : X_3 \to M[X_1][X_3], & σ_3(x_3) = x_L, σ_3(y_3) = x, σ_3(z_3) = x_R ; \\
X_4 = \{ \} ; \\
X_5 = \{x_5\}, & σ_5 : X_5 \to M[X_1][X_3][X_5], & σ_5(x_5) = x_R ; \\
\end{cases} となっています。これらをまとめると \begin{cases}
X = \{x_1, x_3, y_3, z_3, x_5\}, \\
σ : X \to M[X], \\
σ(x_1) = x_L, \\
σ(x_3) = x_L, \\
σ(y_3) = x, \\
σ(z_3) = x_R, \\
σ(x_5) = x_R \\
\end{cases} となります。 x_L と書き換え規則を組み合わせて写像にしたものを  f(x_1, x_3, y_3, z_3, x_5) とすると、 f(x_L, x_L, x, x_R, x_R) = x_R となります。